In Memoriam Peter Bronkhorst

min of meer zo uitgesproken bij de happening op Peters crematie

42 jaar geleden leerde ik Peter kennen.

Hij heeft een enorme invloed op mijn leven gehad.

Hij heeft me gerekruteerd voor Provo, bij een happening op het Spui, op een zaterdagnacht waar de politie enorm tekeer ging. Ik denk dat hij mij er uitpikte vanwege mijn manier om de politie te ontwijken, die ik had aangeleerd bij de jeugdrellen in Slotervaart (ook toen al). Dat herkende hij. Peter en ik waren allebei, wat nu heet, streetwise, en dat zag je niet zoveel toen.

Hij liep met me mee die nacht, we woonden allebei in West. En we hebben het grootste deel van de nacht, lopend en af en toe zittend, gepraat: over opstand, politie, revolutie en goede rock en roll.
De volgende dag kwam hij me halen: er moest gestencild worden bij Provo en ik kon wel helpen vond hij.....
Eigenlijk vanaf dat moment was ik verkocht, werd ik net als Peter en Hans Tuynman, full time provo.
Niet lang daarna heb ik, in het laatste jaar, zonder eindexamen te doen, mijn school verlaten.
Zoals ik zei: Peter heeft een enorme invloed op mijn leven gehad.
Ik ben hem nog steeds dankbaar.

In de jaren die volgden zijn we ontelbare keren samen ’s nachts naar huis gelopen, altijd in het bekende hoge Bronkhorsttempo, iets voorovergebogen, en altijd pratend, af en toe stoppend om op een geschikt verborgen plaatsje een pijpje te roken (die vrijheid was nog niet veroverd), of om bij een bakker wat verse broodjes te bietsen.

Ik zou uren over Peter kunnen vertellen en over wat we samen meegemaakt hebben. Ook als we elkaar niet vaak zagen bleef er altijd een band tussen ons.

Maar er zijn twee dingen die ik absoluut wil zeggen over hem:
In Het Parool en andere kranten wordt over hem gesproken als straatprovo. Dat was hij zeker. Maar er wordt ook gesuggereerd dat hij niet zo veel besef had van ideologie of politiek. En dat is niet waar. Peter dacht altijd diep na over wat er aan de hand was in de wereld, in de maatschappij, en hij kon daar ook prachtig over schrijven en vertellen.
En als iemand het filosofische begrip Vrijheid tot op het bot heeft doorgrond én heeft geleefd, dan is het wel Peter Bronkhorst.
Hij was bovendien een groot strateeg en tacticus in de ludieke stadsguerrilla die we toen voerden. Zonder hem zou Provo nooit Provo geweest zijn.
En ook nog in tegenstelling tot wat je uit de krantenberichten zou kunnen opmaken: hij is altijd provo gebleven en altijd betrokken gebleven bij wat er gebeurde. Daarom stond hij ook nog vlak voor zijn dood op de Dam, te oreren zoals alleen hij kon.
Een revolutionair van het zuiverste water.

Maar ook een gevoelig, warm en bijzonder mens.

Toen Jan Wolkers kort geleden stierf konden we overal horen over de bijzondere manier waarop die omging met de natuur. Zijn belangstelling, zijn passie. Bijvoorbeeld voor het spuugbeestje. Dan veegde hij wat van dat spuug weg en kijk:  het beestje werd zichtbaar.
Op dezelfde manier had Peter een oprechte belangstelling en passie voor mensen, alle mensen. Door ze te provoceren maakte hij ze zichtbaar. Hij veegde het spuug weg en kijk: de echte mens wordt zichtbaar..... Dat provoceren, dat onthullen deed hij wel altijd oprecht, altijd met gevoel, met mededogen, met liefde.
Ik heb veel van hem geleerd.

En dat we dat boek Trucjes en Foefjes, Inleiding tot het Provotarisch Handelen, Handboek voor de Spanningsmagiër, waarvan we hele hoofdstukken bedachten tijdens onze tochten door de stad, nooit echt geschreven hebben, omdat we de  straat belangrijker vonden dan de studeerkamer, ach, dat hindert niets. Alleen die titel al -natuurlijk door Peter bedacht- is  mooi genoeg.

   
In de nacht dat ik hoorde van zijn dood heb ik dit geschreven:

Hee man,
tegen doden kan ik niet praten
weg is weg

en toch is het of je hier naast me staat
en wacht tot we samen de Overtoom aflopen
naar huis

laten we gaan
laten we gaan

een pijpje roken in een portiek
in ons hoofd
de Everly Brothers:
I’m On My Way Home Again

We lopen samen op
tot jij moet afslaan

Goeie reis, kameraad

Nico van Apeldoorn


       
Op het Spui 1965, Image



Maart 1966, het maken van rookbommen



November 2007.